Ból jest sygnałem organizmu, że dzieje się coś niedobrego. Dlatego zawsze zastanów się nad przyczyną, bo długotrwałe ignorowanie źródła problemu, może tylko pogorszyć sytuację. Jednak nie zawsze jest to możliwe, bo czasem leczenie jest długotrwałe, albo przyczyna jest nieokreślona (jak w przypadku sporej części napięciowych bólów głowy). Zatem, jak sobie radzić z bólem?
Dlatego leki przeciwbólowe są wielkim osiągnięciem, pomagającym znosić większe i mniejsze cierpienie spowodowane bólem. Jednak wbrew reklamom leków bez recepty, nie są to tylko środki przynoszące ulgę. Mają swoje działania niepożądane, których jest więcej, im częściej i dłużej stosuje się te leki.

Jak sobie radzić z bólem?

Jak sobie sensownie radzić z bólem? Brać jak najmniejszą dawkę leku, przez jak najkrótszy czas. No dobra, ale od czego zacząć i co zrobić jak jedna tabletka jest nieskuteczna? Czy branie kolejnej tabletki jest konieczne?

Po pierwsze nie stosuj takich samych substancji, lub substancji o takim samym mechanizmie działania.
Każda substancja przeciwbólowa ma maksymalną dawkę jednorazową i dobową. Ich przekraczanie nie zwiększy skuteczności, a tylko narazimy się na działania niepożądane.
Nie stosuj też substancji o tym samym mechanizmie działania np. leków z grupy Niesteroidowych Leków Przeciwzapalnych (NLPZ). Jeśli nie wiesz do jakiej grupy należy lek – zajrzyj do ulotki, Internet zapewne też podpowie. Grupa NLPZ jest bardzo szeroka, więc łatwo je przez przypadek pomieszać. Należą do niej leki bez recepty jak aspiryna (Polopiryna, Aspirin), ibuprofen (Ibuprom, Ibum, Nurofen), naproksen (Aleve), meloksykam (Opokan), deksketorofen (Dexak), diklofenak (Voltaren) oraz leki na receptę jak ketoprofen (Ketonal, Refastin), diklofenak (Diclac, Olfen), nimesulid (Nimesil). Można by jeszcze długo wymieniać.
Podobnie wygląda kwestia paracetamolu – jest w bardzo wielu lekach, zarówno przeciwbólowych, jak i na przeziębienie i stosując zupełnie różne leki, można go łatwo przedawkować. Dlatego jeszcze raz podkreślam – czytaj składy leków i ulotki.

Co zrobić, gdy tabletka nie działa?

A co jak po zażyciu tabletki nie ma poprawy? Zażywać następną? Niekoniecznie – można zastosować lek o innym mechanizmie działania. Dokładniej chodzi o połączenie leków z grupy NLPZ z paracetamolem. Najczęściej i najprościej jest zastosować połączenie ibuprofen z paracetamolem. Połączenie takie daje dużo większy efekt przeciwbólowy, niż każdy lek z zastosowany osobno. Przy tym jest mniejsze ryzyko działań niepożądanych. Pamiętaj tylko, że w takim wypadku obowiązują przeciwwskazania dla obu substancji. Trzeba też uważać przy niewydolności wątroby, nerek i serca.
Jeżeli nie chcesz kombinować z dwoma tabletkami, to są na rynku dostępne bez recepty, leki zawierające paracetamol i ibuprofen w jednym – jest to Nurofen Ultima i polski Metafen.

Inne substancje

Istnieje sporo cząstek, które same w sobie nie mają działania przeciwbólowego, bądź jest ono dość słabe, a które można połączyć z lekiem przeciwbólowym. Dzięki temu nie zwiększa się dawka leku, a lek działa mocniej.

Kofeina

Znana i lubiana substancja pobudzająca znajdująca się w kawie. Poza tym wzmacnia działanie leków przeciwbólowych – znajdziecie ją najczęściej w połączeniu z paracetamolem (np. Apap Extra, Panadol Extra).

Kodeina

W wysokich dawkach jest to bardzo mocny lek przeciwbólowy. Jednak w niższych dawkach działa głównie przeciwkaszlowo i jako substancja wzmacniająca działanie leków przeciwbólowych. Te właściwości sprawiły, że w małych dawkach jest zarejestrowana bez recepty, jako składnik leków złożonych.
Połączenie kodeiny jest możliwe zarówno z paracetamolem jak i ibuprofenem. Połączenie z paracetamolem jest dużo bardziej popularne. Są też badania pokazujące, że kombinacja paracetamolu z kodeiną działa mocniej jak sam ibuprofen, przy czym jest bezpieczniejsza.

Na koniec

Nie zawsze musisz wziąć tabletkę przeciwbólową (tak!). Czasem wystarczy wypić szklankę wody (lub dwie), zrobić sobie krótki spacer, przewietrzyć pokój, (choć obecnie w Krakowie, z którego piszę, jest problem ze świeżym powietrzem). Możesz też próbować się zrelaksować – rozluźnienie się na pewno dobrze Ci zrobi, a może i ból głowy minie :).

Źródła:

1. Woron J. Engel Z. “Skojarzona farmakoterapia bólu, czyli o zasadach racjonalnej politerapii bólu” Anestezjologia i Ratownictwo 2012; 6: 89-93
2. Franceschi F, Iacomini P, Marsiliani D, Cordischi C, Antonini EF, Alesi A, Giacobelli D, Zuccalà G. Safety and efficacy of the combination acetaminophen-codeine in the treatment of pain of different origin. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2013 Aug;17(16):2129-35